Jan Koziej

Opracowanie na podstawie: Sahni LC, Olson SM, Halasa NB i wsp. Maternal Vaccine Effectiveness Against Influenza-Associated Hospitalizations and Emergency Department Visits in Infants. JAMA Pediatr 2024;178:176-184.

W październiku 2024 r. na łamach JAMA Pediatrics opublikowano artykuł analizujący skuteczność szczepień przeciwko grypie podawanych kobietom w ciąży w zapobieganiu hospitalizacjom i wizytom na szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR) wśród niemowląt.

Niemowlęta < 6. miesiąca życia są narażone na poważne powikłania grypy, ale nie kwalifikują się do szczepień. Szczepienie matek w trakcie ciąży jest bezpieczne i skuteczne, a transfer przeciwciał do płodu zapewnia niemowlętom ochronę. Biorąc pod uwagę brak aktualnych badań oraz dynamiczne zmiany czynników środowiskowych, konieczne jest uzupełnienie danych dotyczących skuteczności szczepionek oraz określenie optymalnego czasu ich podania w ciąży. W tym celu przeprowadzono analizę skuteczności matczynych szczepień przeciwko grypie w redukcji wizyt na SOR i hospitalizacji niemowląt < 6. m.ż. w sezonach od 2016-2017 do 2019-2020 w ramach rozszerzonej sieci New Vaccine Surveillance Network (NVSN), obejmującej 7 ośrodków pediatrycznych w Stanach Zjednoczonych.

Badaniem objęto niemowlęta < 6. m.ż., które trafiły na SOR lub były hospitalizowane z powodu ostrej infekcji dróg oddechowych w ośrodkach należących do NVSN. Do badania kwalifikowano dzieci z gorączką lub objawami ze strony układu oddechowego, pod warunkiem że zostały zarejestrowane w ciągu 48 godz. od przyjęcia, czas trwania choroby nie przekraczał 14 dni, a miejsce zamieszkania znajdowało się w określonym rejonie objętym nadzorem. Od dzieci pobierano próbki do testów PCR w kierunku wirusa grypy. Wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych porównywano pomiędzy niemowlętami z dodatnim i ujemnym wynikiem testu. Za zaszczepione uznawano matki, które otrzymały szczepionkę przeciwko grypie w czasie ciąży i były w stanie podać datę lub trymestr szczepienia, a te zostały potwierdzone w dokumentacji medycznej lub w wiarygodnym wywiadzie. Z analizy wykluczono niemowlęta urodzone < 14 dni po szczepieniu matki oraz te, których matki nie znały daty szczepienia lub nie posiadały stosownej dokumentacji.

Do analizy włączono 3764 niemowlęta – 53% zostało urodzonych przez matki zaszczepione przeciwko grypie, przy czym u 54% z nich szczepienie potwierdzono w dokumentacji medycznej. Niemowlęta matek niezaszczepionych były średnio starsze, rzadziej karmione piersią oraz częściej pochodziły z grup o niższym statusie socjoekonomicznym. Wśród 223 niemowląt z potwierdzoną grypą 56% wymagało hospitalizacji, 5% trafiło na oddział intensywnej terapii (OIT), a 1% poddano intubacji. Skuteczność szczepienia przeciwko grypie w trakcie ciąży w zapobieganiu wizytom na SOR i hospitalizacjom niemowląt < 6. m.ż. wyniosła ogółem 34%, przy najwyższej skuteczności (52%) po szczepieniu w III trymestrze. Szczepienie zmniejszało ryzyko hospitalizacji o 39%; wyższą skuteczność zaobserwowano wobec grypy typu B (47%) niż typu A (25%).

Autorzy oryginalnej publikacji podkreślają, że mimo udokumentowanych korzyści odsetek ciężarnych szczepiących się przeciwko grypie nadal pozostaje niezadowalający. Choć wciąż trwają badania nad optymalnym momentem szczepienia, obecne zalecenia wskazują na konieczność proponowania pacjentkom szczepionki na każdym etapie ciąży. Szczepienie wiąże się z istotnie mniejszym ryzykiem hospitalizacji niemowląt z powodu grypy.

Pełny opis badania jest dostępny pod adresem:

https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2812575

fot.: canva/standardymedyczne