Jan Koziej

Opracowanie na podstawie: Schepel IRM, Humiston T, D'Ambrosi G i wsp. Food allergy-related bullying: Risk factors and psychosocial functioning. Pediatr Allergy Immunol 2025;36:e70081.

W kwietniu 2025 r. na łamach czasopisma Pediatric Allergy and Immunology opublikowano wyniki badania oceniającego związek między występowaniem u dzieci alergii na pokarm a doświadczeniami przemocy, w tym zachowań wykluczających i dręczących.

Alergia na pokarm jest schorzeniem powszechnym w populacji pediatrycznej. Dotychczasowa uwaga w opiece nad dziećmi z tym rozpoznaniem koncentrowała się głównie na aspektach klinicznych i poprawie jakości życia. Jednakże autorzy omawianego badania podkreślają, że aż od 19 do nawet 52% dzieci z alergią na pokarm pada ofiarą różnorodnych form prześladowania – zastraszania, nękania lub dokuczania – wynikających bezpośrednio z ich przypadłości. Najczęściej tego typu incydenty mają miejsce w szkołach i często pozostają niezauważone przez rodziców, nauczycieli oraz personel medyczny.

W celu zidentyfikowania czynników ryzyka oraz oceny wpływu tych doświadczeń na dobrostan psychiczny przeprowadzono przekrojowe badanie ankietowe. Objęto nim 295 par dziecko – rodzic (mediana wieku dziecka: 8 lat; 53,2% chłopców). Odsetek dzieci, które zgłosiły przynajmniej jeden incydent nękania w ciągu życia, wyniósł 36,6%.

Wśród czynników zwiększających ryzyko prześladowań wymieniono: pochodzenie z gospodarstwa domowego zagrożonego brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, współistnienie chorób atopowych lub zaburzeń psychicznych [m.in. zaburzeń lękowych, depresji i zespołu stresu pourazowego (ang. post-traumatic stress disorder, PTSD)], historię ciężkiej reakcji alergicznej. Autorzy podkreślają, że zarówno dzieci, które doświadczyły nękania związanego z alergią na pokarm, jak i ich rodzice charakteryzowali się gorszym funkcjonowaniem psychospołecznym oraz gorszą jakością życia.

Poza przemocą psychiczną dzieci z alergią na pokarm doświadczały także przemocy fizycznej, m.in. w postaci:

• wymachiwania przed twarzą dziecka jedzeniem zawierającym alergen (29%),
• rzucania jedzeniem (19,4%),
• dotykania dziecka jedzeniem zawierającym alergen (12,9%),
• niszczenia mienia osobistego (12,9%),
• fizycznych ataków, np. popychania (9,7%),
• celowego umieszczenia alergenu w posiłku (6,5%).

Wyniki badania wskazują, że nękanie i wykluczenie społeczne z powodu alergii na pokarm stanowią poważny, a często niedostrzegany problem wśród dzieci. Lekarze powinni być świadomi tego zjawiska oraz czynników zwiększających ryzyko jego wystąpienia. Dzieci doświadczające zastraszania i ich rodzice mogą odnieść korzyść ze wsparcia psychologicznego. Należy podkreślić, że konsekwencje przemocy wobec dzieci z alergią na pokarm mogą wykraczać poza sferę psychiczną – ponad 6% dzieci doświadczyło celowego podania alergenu, co w skrajnych przypadkach może prowadzić do ciężkiej reakcji, stanowiącej zagrożenie życia.

Pełna wersja artykułu jest dostępna pod adresem:

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/pai.70081



fot.: https://pl.freepik.com/autor/gpointstudio