Zasady suplementacji i standardy oceny zaopatrzenia organizmu w witaminę D w świetle jej działania plejotropowego.


Słowa kluczowe / Keywords:



Streszczenie:

Wprowadzenie.
1α, 25-dihydroksywitamina D [1,25(OH)2D] – aktywna forma witaminy D – należy do superrodziny hormonów regulujących ekspresję genów. Jej synteza ograniczana jest przez dostępność substratu – 25(OH)D. Dlatego właściwe stężenie 25(OH)D jest kluczowym elementem odpowiedniego zaopatrzenia organizmu w witaminę D, by mogło się manifestować jej szerokie spektrum działania.

Metody.
Systematyczny przegląd literatury zgromadzonej przez bazę MEDLINE.

Wyniki.
Stężenie 25(OH)D w surowicy w zakresie 30–80 ng/ml jest rekomendowane jako właściwe oraz bezpieczne, co dokumentują dane pochodzące z badań dotyczących: a) wysokiej ekspozycji na słońce, b) kinetyki 1-α-hydrolazy (CYP27B1), gdzie Km = 40 ng. Stężenia 25(OH)D poniżej 36 ng/ml wiążą się ze wzrostem częstości występowania różnych schorzeń, dlatego wartość ta uznana została za graniczną dla określenia niedoboru witaminy D. Górna granica właściwego zaopatrzenia organizmu w witaminę D została ustalona na poziomie 90ng/ml 25(OH)D, chociaż przypadki toksyczności obserwowano niezwykle rzadko poniżej 200 ng/ml. Standardem oznaczania 25(OH)D w surowicy – zgodnie z zasadami GLP (Good LaboratoryPractice) – są metody automatyczne, dzięki którym ocenia się równocześnie stężenie 25(OH)D2 i 25(OH)D3. Charakteryzują się CV <8% i są kontrolowane w systemie DEQAS (The International External Qality Assessment Scheme for VitaminD Metabolites). Wielkość odpowiedzi na zastosowanąs uplementację witaminą D zależy od wyjściowego stężenia 25(OH)D oraz składu ciała (masa ciała, BMI). U pacjentów 
zagrożonych niedoborem witaminy D proponuje się stosowanie terapii spersonalizowanej. Suplementacja poprzez syntezę skórną musi być zawsze brana pod uwagę jako bezpieczne i naturalne źródło witaminy D.

Wnioski.
Stężenie 25(OH)D w surowicy w zakresie 30–80ng/ml wskazuje na adekwatne zaopatrzenie organizmu w witaminę D, zapewniające dostępność substratu do odpowiedniej produkcji 1,25(OH)2D dla jej endokrynnego i parakrynnego działania. Skuteczna polityka badań przesiewowych u pacjentów zagrożonych niedoborami witaminy D stanowi ważny problem endokrynologiczny.

Abstract:

Background.
1α,25-dihydroxyvitamin D [1α,25(OH)2D], an active form of vitamin D, is a member of genome operated hormone superfamily, but the only one , which synthesis is permanently limited by substrate shortage 25(OH)D. Therefore, proper serum 25(OH)D concentration is the primary target, and achievement and maintenance of proper vitamin D statusis crucial for vitamin D effectiveness and health benefits.

Methods.
Systematic literature analysis based on MEDLINE.

Results.
A target range of 30-80 ng/ml serum 25(OH)D concentration is recommended as effective and safe that was evidenced by studies of: a) highly sun exposed study cohort data, b) kinetic data concerning Km = 40 ng for 1-alfa-hydroxylase (CYP27B1). Serum 25(OH)D values below 36 ng/ml were associated with preventable disease, therefore, should be consideredas indicative of vitamin D deficiency. The upper 25(OH)D normal concentration was set at 90 ng/ml, although toxicity incidents were rare below 200 ng/ml. Assessment of serum 25(OH)D level using the automatic systems (detecting both 25(OH)D2 and 25(OH)D3) with inter-assay CV < 8% in labs subjected to the DEQAS system (The International External Quality Assessment Scheme for Vitamin D Metabolites) must be considered as standard and indication of GLP. Because the rate of response to vitamin D supplementation depends on baseline 25(OH)D concentration and body composition factors (body weight, BMI), the concept of tailored intervention was proposed in patients at vitamin D deficiency risk. Skin synthesis of vitamin D should be kept in mind as a natural and safe source of vitamin D.

Conclusion.:
25(OH)D concentration at range of 30-80 ng/ml indicates adequate body provision in vitamin D that assure human body with adequate substrate concentration for endocrine and paracrine 1,25(OH)2D actions that lead to health benefits. Effective screening policy of vitamin D deficiency in defined risk groups of patients seems as an important endocrine issue.



author-image

Edyta Kryskiewicz

author-image

Elżbieta Karczmarewicz

author-image

Roman S. Lorenc

author-image

Paweł Płudowski