Aktywne metabolity i analogi witamin D – aktualne wskazania i potencjalne terapie.
Słowa kluczowe / Keywords:
Streszczenie:
Witamina D3 oraz jej aktywne metabolity i syntetyczne analogi są tradycyjnie stosowane u dzieci i u dorosłych w postaci preparatów doustnych w celu regulowania homeostazy wapniowo-fosforanowej w organizmie. Witamina D3, wytwarzana w skórze z prekursora steroidowego, jest typowym prohormonem nieaktywnym biologicznie. W organizmie ulega dwustopniowej enzymatycznej hydroksylacji w wątrobie i w nerkach do utworzenia główne jaktywnej formy hormonalnej. Procesy aktywacji witaminy D3 ulegają często zakłóceniu w stanach uszkodzenia lub niedoczynności tych organów i przy długotrwałych dializach i stąd konieczna jest suplementacja odpowiednim preparatem witaminy D3 lub jej formy aktywnej. Witamina D3 jako hormon seko-steroidowy wykazuje również działanie hamujące nadmierną proliferację wielu typów komórek nowotworowych oraz epidermalnych keratynocytów, stymuluje różnicowanie komórek nowotworowych, wykazuje działanie proapoptotyczne i antyangiogenne. Niektóre dihydroksylowane pochodne witaminy D3 są stosowane w leczeniu szeregu schorzeń dermatologicznych. Badania epidemiologiczne wykonane na dużych populacjach wskazują na ścisłą korelację pomiędzy długotrwałym niedoborem witaminy D3 i zaburzeniami metabolicznymi, ale również korelację z podwyższoną zachorowalnością na choroby nowotworowe. Hormon witaminy D3 oraz jego niektóre syntetyczne analogi wzmagają skuteczność przeciwnowotworową cytostatykóww modelach nowotworów piersi, prostaty, jelita grubego in vivo oraz w badaniach klinicznych i mogą znaleźć zastosowanie w chemioterapii i chemoprewencji nowotworów.
Abstract:
Vitamin D3 and its metabolites as well as synthetic analog shave been used for a long time in pediatric and adult patients for regulation of calcium and phosphatehomeostasis. Vitamin D3, photosynthesized in the skinfrom steroid precursor, is a typical pro-hormone which is biologically inactive. The pro-hormone is hydroxylatedin a two-step enzymatic procedure, in the liver andin the kidney, to form the most active hormonal form of vitamin D3. These physiological processes might be disrupted in a number of pathological states and during extensive dialyses thus creating a need for the supplementation with vitamin D3 or its metabolite. Vitamin D3as a seco-steroid nuclear hormone also inhibits the excessive proliferation of a number of cancer cells and proliferation of epidermal keratinocytes, stimulates the differentiation of cancer cells and shows pro-apoptotic and anty-angiogenic function. Some dihydroxylated derivatives of vitamin D3 are used in the therapy ofa number of dermatological disorders. Epidemiological trials on large populations revealed a strict correlationbetween prolonged vitamin D3 deficiency not only with some metabolic disorders but also with the increased risk of cancer. Vitamin D3 hormone and some synthetic analogs increase the efficacy of cytostatics in the anti-cancer treatment of breast, prostate and colorectal cancers in animal models and in clinical trials and therefore might be applied in chemotherapy and chemoprevention of cancer.
