Jan Koziej

Opracowanie na podstawie: Dinkelbach L, Grasemann C, Kiewert C i wsp. Central Precocious Puberty and Psychiatric Disorders. JAMA Netw Open 2025;8:e2516679.

Przedwczesne dojrzewanie płciowe jest definiowane jako występowanie objawów dojrzewania < 8. roku życia u dziewcząt i < 9. r.ż. u chłopców. Wyróżnia się 2 główne typy: centralne przedwczesne dojrzewanie płciowe, zależne od gonadoliberyny (GnRH), oraz obwodowe przedwczesne dojrzewanie płciowe, niezależne od aktywności osi podwzgórze – przysadka – gonady.

W czerwcu 2025 r. na łamach czasopisma JAMA Network Open opublikowano artykuł poświęcony analizie związku pomiędzy rozpoznaniem centralnego przedwczesnego dojrzewania płciowego a częstością występowania zaburzeń psychicznych.

Wczesne dojrzewanie płciowe, nawet mieszczące się w granicach fizjologii, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zaburzeń psychicznych, m.in. depresji, zaburzeń lękowych, oraz nadużywania substancji psychoaktywnych. Pomimo potencjalnie poważnych konsekwencji psychospołecznych wpływ centralnego przedwczesnego dojrzewania płciowego na zdrowie psychiczne pacjentów jest wciąż niedostatecznie poznany. Większość dotychczasowych badań prowadzona była na niewielkich grupach, najczęściej obejmujących wyłącznie dziewczęta, co prawdopodobnie wynika z faktu, że to zaburzenie jest obserwowane nawet 9-krotnie częściej u płci żeńskiej.

Aby pogłębić wiedzę w tym zakresie, niemieccy badacze przeprowadzili populacyjne, retrospektywne badanie kohortowe, mające na celu ocenę związku pomiędzy centralnym przedwczesnym dojrzewaniem płciowym a rozwojem zaburzeń psychicznych. Do badania włączono 1094 pacjentów z idiopatycznym centralnym przedwczesnym dojrzewaniem płciowym (91,3% dziewcząt) oraz 5448 osób z grupy kontrolnej, indywidualnie dopasowanych pod względem płci, roku urodzenia, czasu trwania ubezpieczenia zdrowotnego oraz obecności otyłości. Dane pochodziły z niemieckiej bazy ubezpieczeń zdrowotnych, obejmującej okres od stycznia 2010 do czerwca 2023 r. Do badania kwalifikowano wyłącznie pacjentów z ciągłym ubezpieczeniem przez minimum 2 lata w analizowanym okresie. Oceniano częstość rozpoznawania: depresji, zaburzeń lękowych, zaburzeń opozycyjno-buntowniczych, oraz zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ang. attention deficit hyperactivity disorder, ADHD). Porównano częstość ich występowania w grupie badawczej (przed diagnozą i po diagnozie centralnego przedwczesnego dojrzewania płciowego), jak również kontrolnej.

Wyniki badania wykazały istotnie większą częstość występowania wszystkich analizowanych zaburzeń psychicznych w grupie badawczej. Autorzy przytaczanej publikacji zwracają szczególną uwagę, że w przypadku depresji i ADHD wskaźniki zachorowalności pozostawały podwyższone przez ≤ 8 lat po początkowej diagnozie przedwczesnego dojrzewania. Badacze podkreślają, że opiekunowie dziecka oraz lekarze powinni być świadomi problemu zaburzeń psychicznych u dzieci z przedwczesnym dojrzewaniem płciowym. Pacjenci ci powinni być szczególnie monitorowani pod kątem psychiatrycznym, a ewentualne leczenie powinno zostać wdrożone na jak najwcześniejszym etapie.

Pełny opis badania jest dostępny pod adresem: https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2835471

fot.: pexels-pavel-danilyuk