Dziecko z anafilaksją w gabinecie lekarza POZ – aktualizacja 2023
Słowa kluczowe / Keywords:
Streszczenie:
Anafilaksja to ciężka, potencjalnie zagrażająca życiu, ogólnoustrojowa reakcja nadwrażliwości, o szybkiej progresji objawów klinicznych. Jej najcięższą postacią jest wstrząs anafilaktyczny, związany z zagrażającym życiu obniżeniem ciśnienia tętniczego. Częstość anafilaksji w Europie ze wszystkich przyczyn waha się w zakresie 1,5-7,9 na 1 mln osób/rok, częstość populacyjna wynosi ok. 0,3% (3 osoby spośród 1 tys. doświadczą 1 raz w życiu anafilaksji) i ma tendencję wzrostową, co przypuszczalnie wynika także z poprawy rozpoznawania. W skali globalnej u dzieci obserwuje się wzrost częstości hospitalizacji w przebiegu anafilaksji. Śmiertelność z powodu anafilaksji utrzymuje się na stabilnym poziomie. Najistotniejszym alergenem w skali całego świata pozostają orzeszki ziemne. Sytuacjami szczególnymi, o których należy pamiętać, są: zespół α-gal, WDEIA (ang. wheat-dependent exercise-induced anaphylaxis), pancake syndrome (ang. oral mite anaphylaxis, OMA – anafilaksja na roztocze w przechowywanej mące), wrodzona α-tryptazemia (ang. hereditary α-tryptazemia, HαT). Szczególne postaci przebiegu anafilaksji, rzadko występujące u dzieci, obejmują: anafilaksję 2-fazową (ok. 5% przypadków), anafilaksję oporną na leczenie, anafilaksję przewlekającą się. Należy pamiętać o roli tzw. kofaktorów anafilaksji, do których należą m.in. ogólny stan zdrowia, zmęczenie, stres, menstruacja, infekcje, duży wysiłek fizyczny, niektóre leki, alkohol, czynniki fizyczne. Postępowaniem I rzutu w anafilaksji jest domięśniowe podanie adrenaliny. Jedynie ten lek wykazuje potencjał modyfikujący przebieg anafilaksji, stąd nie należy opóźniać podania adrenaliny ani zastępować jej lekiem przeciwhistaminowym czy glikokortykosteroidem systemowym. Poszukiwane są inne niż iniekcyjna drogi podania adrenaliny w przypadku anafilaksji – donosowa i podjęzykowa.
Standardy Medyczne/Pediatria, 2023, T. 20, 703-713
Abstract:
Anaphylaxis is a severe, potentially life-threatening, systemic hypersensitivity reaction with a rapid progression of clinical symptoms. Its most severe form is anaphylactic shock, which means a life-threatening hypotension. The incidence of anaphylaxis in Europe due to all causes ranges from 1.5-7.9 per 1 million people/year, the population incidence is approximately 0.3% (3 people out of 1000 will experience anaphylaxis once in their life) and has an increasing tendency, which is presumably also due to improved recognition. Globally, an increase in the frequency of hospitalizations due to anaphylaxis is observed in children. Mortality due to anaphylaxis remains stable. Peanuts remain the most important allergen worldwide. Special situations to remember include: α-gal syndrome, WDEIA (wheat-dependent exercise-induced anaphylaxis), pancake syndrome (oral mite anaphylaxis, OMA – anaphylaxis to mites in stored flour), congenital α-tryptasemia (hereditary α-tryptasemia, HαT). Special forms of anaphylaxis that rarely occur in children include: biphasic anaphylaxis (approximately 5% of cases), treatment-resistant anaphylaxis, chronic anaphylaxis. It is important to remember the role of the anaphylaxis cofactors, which include: general health, fatigue, stress, menstruation, infection, extensive physical exercise, certain drugs, alcohol, some physical factors. The first-line treatment for anaphylaxis is intramuscular administration of adrenaline. Only adrenaline has the potential to modify the course of anaphylaxis, therefore its administration should not be delayed and should not be replaced with an antihistamine or systemic glucocorticosteroid. Other ways of administering adrenaline in the case of anaphylaxis than injection are being sought - intranasal and sublingual.
Standardy Medyczne/Pediatria, 2023, T. 20, 703-713
