Wpływ nebulizacji z 3% roztworu NaCl na długość hospitalizacji niemowląt z zapaleniem oskrzelików

Autor: Ada Borowiec

Opracowanie na podstawie: Silver AH, Esteban-Cruciani N, Azzarone G i wsp. 3% Hypertonic Saline Versus Normal Saline in Inpatient Bronchiolitis: A Randomized Controlled Trial. Paediatrics 2015;136:1037-1043.

W Stanach Zjednoczonych zapalenie oskrzelików jest najczęstszą przyczyną hospitalizacji niemowląt. Średni czas pobytu dziecka w szpitalu wynosi 2,4 dni. Mimo zaleceń stosowania tylko wspomagającego leczenia, zgodnie z najnowszymi wytycznymi¹, koszty związane z tą jednostką chorobową są wciąż wysokie.

Niedawno na łamach Paediatrics opublikowano wyniki prospektywnego, badania z podwójnie ślepą próbą i randomizacją, którego celem było określenie wpływu zastosowania nebulizacji z 3% roztworu NaCl na długość hospitalizacji niemowląt z zapaleniem oskrzelików w porównaniu do inhalacji z soli fizjologicznej.

W badaniu wzięło udział 227 dzieci w wieku < 12 miesięcy, które z powodu zapalenia oskrzelików zostały przyjęte do miejskiego szpitala między listopadem 2011 a czerwcem 2014 r. Do badania kwalifikowano niemowlęta nie tylko z pierwszym, ale również z drugim epizodem świszczącego oddechu. Kryteriami wykluczającymi były m.in. konieczność podania leków rozszerzających oskrzela lub steroidów, przewlekła choroba układu krążenia i układu oddechowego, trisomia chromosomu 21, pierwotny i wtórny niedobór odporności oraz choroby nerwowo-mięśniowe. U dzieci stosowano nebulizacje z 3% (n = 93) lub 0,9% (n = 97) roztworu NaCl co 4 godziny, przez maskę podłączoną do standardowego źródła tlenu o przepływie 5 litrów/minutę. Pacjent był oceniany przed rozpoczęciem i po 30 minutach inhalacji za pomocą skali Respiratory Distress Assessment Instrument (RDAI). Zastosowano jednak to narzędzie wyłącznie do określenia teoretycznego ryzyka wystąpienia bronchospazmu u dzieci otrzymujących inhalacje z soli hipertonicznej, nie było ono natomiast stosowane  do oceny wyników leczenia. Jeśli ryzyko zostało ocenione na ≥ 4 punkty w skali RDAI, pacjent otrzymywał leki rozszerzające oskrzela i był wykluczany z dalszego udziału w badaniu. Z końcowej analizy wykluczono także hospitalizowane z powodu bronchiolitis dzieci, u których konieczne  było zastosowanie leków rozszerzających oskrzela lub steroidów z innych powodów,w przypadku przekazania pacjenta na OIT oraz na prośbę opiekuna. Z powyższych przyczyn łącznie zdyskwalifikowano 37 dzieci.

 Tabela 1. Skala Respiratory Distress Assessment Instrument²

Celem rozpoznania etiologii bronchiolitis uczestników wykonano również szybkie testy w kierunku zakażenia RSV A i B i wirusem grypy A i B oraz – w razie ich ujemnego wyniku – badanie PCR w kierunku RSV, wirusa grypy, wirusa paragrypy 1, 2 i 3, metapneumowirusa, rinowirusa, adenowirusa. Najczęstszym patogenem był RSV.

W obydwu grupach badanych średni czas pobytu w szpitalu wynosił 2,1 dni. Częstość ponownych hospitalizacji i działań niepożądanych zastosowanych terapii była podobna. Nie było także różnic w średniej punktacji w skali RDAI przed zastosowaniem i po podaniu nebulizacji. Czas hospitalizacji nie różnił się między grupami także w przypadku niemowląt urodzonych przedwcześnie, pacjentów z drugim epizodem świszczącego oddechu, z zakażeniem RSV, u dzieci z punktacją RDAI > 4 oraz z hipoksją.

Badanie potwierdza brak korzyści ze stosowania nebulizacji z hipertonicznej soli, co może pomóc w ograniczeniu kosztów towarzyszących leczeniu zapalenia oskrzelików. Trzeba również podkreślić, że podobne wyniki punktacji RDAI przed nebulizacją z soli fizjologicznej i po jej zastosowaniu sugerują brak jej terapeutycznego efektu. Praca wskazuje także na bezpieczeństwo stosowania nebulizacji z 3% NaCl u dzieci z wywiadem wcześniactwa i drugim epizodem świszczącego oddechu.

1. Ralston SL i wsp. Clinical practice guideline: the diagnosis, management, and prevention of bronchiolitis. Pediatrics 2014;134(5):e1474-1502.
2. Destino L i wsp. Validity of Respiratory Scores in Bronchiolitis. Hospital Paediatrics 2012;2:202-209.