Dawkowanie kwasu acetylosalicylowego w chorobie Kawasakiego

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Dallaire F, Fortier-Morissette Z, Blais S i wsp. Aspirin Dose and Prevention of Coronary Abnormalities in Kawasaki Disease. Pediatrics 2017;139(6):e20170098.

Choroba Kawasakiego to ostre zapalenie tętnic małego i średniego kalibru o nieznanej etiologii, występujące przede wszystkim u małych dzieci. W przypadku braku leczenia u 15-25% osób dochodzi do poszerzenia tętnic wieńcowych i powstawania ich tętniaków, co zwiększa ryzyko niedokrwienia serca. Choroba Kawasakiego stanowi aktualnie najczęstszą przyczynę nabytej choroby serca u dzieci w krajach rozwiniętych.

W leczeniu choroby Kawasakiego rekomenduje się dożylne podawanie immunoglobuliny (ang. intravenous immunoglobulin, IVIG) oraz stosowanie kwasu acetylosalicylowego w wysokich dawkach, zapewniających jego działanie przeciwpłytkowe i przeciwzapalne. Udokumentowano, że takie postępowanie ma istotny wpływ na przebieg choroby oraz zmniejsza śmiertelność i częstość występowania powikłań w jej przebiegu. Aktualnie kwestionowana jest rola działania przeciwzapalnego kwasu acetylosalicylowego w skuteczności leczenia – 2 przeprowadzone metaanalizy wykazały związek pomiędzy częstością występowania zmian w tętnicach wieńcowych a dawką IVIG oraz brak związku tych powikłań ze stosowaną dawką kwasu acetylosalicylowego. Dollaire i wsp. przeprowadzili retrospektywne, kohortowe badanie mające na celu odpowiedź na pytanie, czy zastosowanie w leczeniu choroby Kawasakiego kwasu acetylosalicylowego w niższej dawce, mającej działanie wyłącznie przeciwpłytkowe, nie wpływa na skuteczność prewencji zmian w tętnicach wieńcowych.

W ramach badania przeanalizowano dane dotyczące 1213 pacjentów (w wieku od 0 do 10 lat, średnia wieku: 3,4 ± 2,3 lat, chłopcy: 59%) hospitalizowanych w latach 2004-2015 w 5 kanadyjskich ośrodkach. W 2 z tych szpitali pacjenci rutynowo otrzymywali niskie dawki kwasu acetylosalicylowego (3-5 mg/kg m.c./dobę; grupa liczyła 365 osób), natomiast w pozostałych 3 chorzy otrzymywali wysokie dawki leku (80 mg/kg m.c./dobę; grupa liczyła 848 osób). W uwzględnionym w analizie okresie w żadnym z ośrodków nie zmieniono schematu leczenia choroby. Nie występowały istotne różnice w danych demograficznych pomiędzy grupami. U wszystkich pacjentów, u których rozpoznano pierwszy epizod choroby Kawasakiego, rozpoczęto leczenie w ciągu 10 dni od wystąpienia gorączki, obejmowało ono zawsze podaż IVIG i kwasu acetylosalicylowego.

W ciągu 12 miesięcy obserwacji zaburzenia tętnic wieńcowych (z-score wewnętrznej średnicy naczynia > 2,5) odnotowano u 21% uczestników (255 dzieci). Nieco mniej niż połowę tych przypadków (98 pacjentów, 8% uczestników) stanowiły jednak małe, przejściowe poszerzenia tętnic wieńcowych (z-score 2,50-5,00), które ustępowały w ciągu 6 tygodni. U pozostałych 157 pacjentów (12,9% uczestników) rozpoznano występowanie utrzymujących się poszerzeń tętnic wieńcowych. Ryzyko wystąpienia jakichkolwiek zaburzeń tętnic wieńcowych było podobne w obu grupach (20,5% w grupie otrzymującej wysokie dawki, 22,2% w grupie otrzymującej niskie dawki, nieskorygowana różnica w ryzyku: 1,7%, 95% CI: -3,4-6,7%). Przy uwzględnieniu czynników zakłócających różnica w ryzyku pomiędzy grupami była bliska zeru, wynosiła 0,3% (95% CI: -4,5-5,0%). Również w przypadku uwzględnienia wyłącznie utrzymujących się zaburzeń tętnic wieńcowych nie stwierdzono istotnych różnic pomiędzy grupami – wystąpiły one u 13,2% uczestników z grupy otrzymującej wysokie dawki kwasu acetylosalicylowego i u 12,3% uczestników z ośrodków stosujących niskie dawki leku. Po uwzględnieniu czynników zakłócających wyniki wskazywały, że różnica w ryzyku wynosiła -1,9% (95% CI: -5,3-1,5%). Również w dodatkowej analizie, w ramach której porównywano m.in. średnice tętnic wieńcowych, częstość konieczności ponownego leczenia czy czas trwania gorączki, nie wykazano występowania istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupami.

Jak podsumowują otrzymane wyniki autorzy publikacji z Pediatrics, zebrane dane wskazują, że w przy równoczesnym podawaniu IVIG stosowanie niskich dawek kwasu acetylosalicylowego u dzieci z chorobą Kawasakiego nie wiąże się z gorszymi efektami leczenia w zakresie redukcji ryzyka wystąpienia zaburzeń w tętnicach wieńcowych niż stosowanie wysokich dawek tego leku.