Szczepienie przeciwko grypie w przypadku alergii na białko jaja kurzego

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Greenhawt M, Turner PJ, Kelso JM. Administration of influenza vaccines to egg allergic recipients: A practice parameter update 2017. Ann Allergy Asthma Immunol 2018;120:49-52.
American College of Allergy, Asthma, and Immunology

Coroczne sezonowe szczepienie przeciwko grypie jest najskuteczniejszym sposobem zapobiegania tej chorobie i ograniczenia rozprzestrzeniania się jej w społeczeństwie. Ponieważ większość szczepionek przeciwko grypie jest przygotowywana poprzez hodowlę wirusów na zarodkach kurzych zagnieżdżonych w jajach, przez lata osoby z alergią na białko jaja kurzego były przestrzegane przed tymi szczepionkami lub informowane o konieczności zachowania szczególnej ostrożności przy ich otrzymywaniu. Uaktualnienie wytycznych dotyczących szczepienia przeciwko grypie, opublikowane w styczniu 2018 r. na łamach czasopisma Annals of Allergy, Asthma & Immunology, podkreśla jednak, że u pacjentów z alergią na białko jaja kurzego otrzymujących to szczepienie nie są wymagane specjalne środki zapobiegawcze.

Jest to ważne zagadnienie z uwagi na fakt, że uczulenie na białko jaja kurzego jest jedną z częściej występujących alergii w populacji. Dodatkowo nierzadko współwystępuje ona z astmą oskrzelową, która stanowi istotny czynnik ryzyka ciężkiego przebiegu grypy.

Od 2013 r., kiedy opublikowano poprzednie wytyczne dotyczące tego zagadnienia, ukazały się wyniki nowych badań na temat bezpieczeństwa stosowania zarówno szczepionek zawierających inaktywowane wirusy (ang. inactivated influenza vaccine, IIV), jak i atenuowanych szczepionek przeciwko grypie (ang. live attenuated influenza vaccine, LAIV) u osób z alergią na białko jaja kurzego. Dane z 28 badań, w których brało udział łącznie 4315 osób z alergią na białko jaja kurzego, z czego u 656 pacjentów występowały w wywiadzie ciężkie reakcje nadwrażliwości po spożyciu tego alergenu, wskazują na brak istotnych zdarzeń związanych z podawaniem szczepionek zawierających inaktywowane wirusy grypy w tej populacji. Nie stwierdzono żadnego przypadku wystąpienia reakcji anafilaktycznej po szczepieniu, a łagodne reakcje, takie jak pokrzywka, nie występowały u tych pacjentów częściej niż w grupie osób bez uczulenia na białko jaja kurzego. Wyniki 3 badań z udziałem łącznie 955 dzieci z alergią na białko jaja kurzego (412 z reakcją anafilaktyczną w wywiadzie), szczepionych atenuowanymi szczepionkami przeciwko grypie, wskazują również na bezpieczeństwo tego typu szczepionki. Uwzględnione w badaniach dostępne w USA szczepionki zawierają < 1 µg owoalbuminy w przypadku IIV i < 0,24 µg w przypadku LAIV. 

Na podstawie dostępnych danych autorzy wytycznych zalecają, aby w USA osoby uczulone na białko jaja kurzego były szczepione tak samo jak pacjenci bez tej alergii. Nie wymagają oni stosowania specjalnych środków ostrożności. Ponieważ reakcje anafilaktyczne mogą wystąpić [choć zdarza się to rzadko (ca. 1:1 000 000)] po podaniu jakiejkolwiek szczepionki, zaleca się, aby placówki, w których szczepieni są pacjenci, i ich personel byli odpowiednio przygotowani do postępowania w przypadku pojawienia się u pacjenta reakcji anafilaktycznej. W sytuacji występowania ciężkiej reakcji nadwrażliwości na szczepienie przeciwko grypie w przeszłości przed podaniem kolejnej dawki zaleca się konsultację alergologiczną. Podawanie szczepionek przygotowywanych bez wykorzystania jaj kurzych jest dopuszczone u pacjentów w odpowiednich grupach wiekowych, jednak nie ma takiej konieczności u pacjentów z alergią na białko jaja kurzego i nie jest to preferowane. Również w przypadku tego typu szczepionek istnieją doniesienia o występowaniu reakcji anafilaktycznych po ich podaniu.

Jak podsumowują autorzy publikacji, istnieją silne dowody na bezpieczeństwo stosowania zarówno szczepionek zawierających inaktywowane, jak i atenuowane wirusy grypy u osób z alergią na białko jaja kurzego. W związku z tym uczulenie na jajo kurze nie stanowi przeciwwskazania do szczepienia przeciwko grypie i nie jest związane z koniecznością postępowania innego niż u pozostałych pacjentów.