Wpływ zwiększenia dawki wziewnych GKS na częstość zaostrzeń astmy

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Jackson DJ, Bacharier LB, Mauger DT i wsp. Quintupling Inhaled Glucocorticoids to Prevent Childhood Asthma Exacerbations. NEJM 2018; DOI: 10.1056/NEJMoa1710988.

W marcu, na wspólnej konferencji American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology i World Asthma Organization, zaprezentowano oraz równocześnie opublikowano na łamach New England Journal of Medicine wyniki badania poświęconego wpływowi tymczasowego 5-krotnego zwiększania dawki przyjmowanych wziewnie glikokortykosteroidów (GKS) na częstość występowania zaostrzeń astmy oskrzelowej. Jak podkreślają Jackson i wsp., okresowe zwiększanie dawki podawanych wziewnie GKS w przypadku wczesnych objawów pogarszania się kontroli choroby jest praktyką często stosowaną przez lekarzy, jednak dotychczas dostępne dane dotyczące efektywności i bezpieczeństwa tej metody są ograniczone.

W tym wieloośrodkowym badaniu klinicznym z randomizacją i podwójnie ślepą próbą, przeprowadzonym w Stanach Zjednoczonych, wzięło udział 254 dzieci w wieku od 5 do 11 lat (średnia: 8,0 lat ± 1,9; 64% chłopców) z rozpoznaną astmą oskrzelową o lekkim lub umiarkowanym przebiegu, u których w ciągu poprzednich 12 miesięcy wystąpił co najmniej 1 przypadek zaostrzenia przebiegu choroby, który był leczony systemowo podawanymi GKS. Wszyscy pacjenci otrzymywali przez 48 tygodni standardowe leczenie obejmujące przyjmowane wziewnie GKS w niskiej dawce (flutykazon, 2 x 2 inhalacje po 44 µg/dobę). W przypadku objawów wskazujących na pogorszenie kontroli przebiegu choroby uczestnicy z grupy interwencyjnej (127 pacjentów) otrzymywali przez 7 dni 5-krotnie wyższą dawkę leku (2 x 2 inhalacje po 220 µg/dobę), natomiast dzieci z grupy kontrolnej (127 pacjentów) dalej otrzymywały tę samą dawkę flutykazonu. W celu zatajenia danych o otrzymywanej dawce wszyscy uczestnicy w przypadku pogorszenia się przebiegu choroby zmieniali na 7 dni stosowany inhalator na taki, który w zależności od grupy zawierał 220 lub 44 µg leku/inhalację.

Okresy pogarszania się kontroli nad przebiegiem choroby definiowano jako sytuacje, kiedy 2-krotnie (4 inhalacje) w ciągu 6 godz. lub 3-krotnie (6 inhalacji) w ciągu 24 godz. z powodu stwierdzanych dolegliwości przyjęto salbutamol lub gdy objawy choroby doprowadziły do obudzenia się pacjenta w nocy i zastosowania wtedy salbutamolu.

Na podstawie zebranych danych nie stwierdzono obecności istotnych statystycznie różnic pomiędzy grupą interwencyjną a grupą kontrolną w częstości występowania ciężkich zaostrzeń astmy, które wymagały leczenia systemowego GKS (odpowiednio 0,48 vs 0,37 zaostrzeń/rok; względna częstość: 1,3; 95% CI: 0,8-2,1; p = 0,3). Nie odnotowano również istotnych różnic pomiędzy grupami w nasileniu objawów ani częstości stosowania salbutamolu w okresach gorszej kontroli przebiegu choroby. Przyjmowana dawka GKS była natomiast o 16% wyższa w grupie interwencyjnej.

Jak podsumowują otrzymane wyniki autorzy publikacji, tymczasowe 5-krotne zwiększenie dawki wziewnie przyjmowanych GKS w przypadku pogarszania się kontroli przebiegu choroby nie prowadziło do zmiany częstości występowania zaostrzeń astmy. Większa dawka GKS może natomiast wiązać się z większym ryzykiem działań niepożądanych, takich jak np. zmniejszenie tempa przyrostu długości ciała.