Ryzyko występowania zapalenia płuc przy braku zmian na zdjęciu RTG klatki piersiowej

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Lipsett SC, Monuteaux MC, Bachur RG i wsp. Negative Chest Radiography and Risk of Pneumonia. Pediatrics 2018;142(3):e20180236.

Rozpoznanie zapalenia płuc u dzieci może sprawiać trudności, m.in. ze względu na niską wartość predykcyjną pojedynczych objawów i dolegliwości[1]. Z tego powodu, w celu uzyskania większej liczby danych, przy podejrzeniu zapalenia płuc u pacjentów pediatrycznych często wykonuje się zdjęcia RTG klatki piersiowej. Uwzględniając jednak ograniczenia tej metody obrazowania, do których należą brak możliwości odróżnienia choroby o etiologii wirusowej od zapalenia pochodzenia bakteryjnego oraz możliwość niewystępowania zmian na zdjęciu RTG we wczesnej fazie choroby, antybiotykoterapia jest często zlecana pomimo niestwierdzenia zmian chorobowych na zdjęciu RTG. W celu oceny wartości zdjęć RTG w wykluczaniu zapalenia płuc u pacjentów pediatrycznych Lipsett i wsp. przeprowadzili trwające 2 lata prospektywne, kohortowe badanie obserwacyjne.

W badaniu wzięło udział 683 dzieci w wieku od 3 miesięcy do 18 lat (mediana: 3,1 lat), u których w ramach wizyty w szpitalnym oddziale ratunkowym (SOR) wykonano zdjęcie RTG klatki piersiowej ze względu na podejrzenie zapalenia płuc. Z badania wykluczono dzieci otrzymujące w trakcie diagnostyki antybiotykoterapię oraz pacjentów z chorobami przewlekłymi.

Spośród zrekrutowanych 683 pacjentów u 457 (72,8%) zdjęcie RTG klatki piersiowej było opisane jako prawidłowe, u 113 (16,5%) radiolog stwierdził cechy zapalenia płuc, a u 73 (10,7%) wynik badania radiologicznego był niejednoznaczny. U 44 (8,9%) pacjentów bez zmian na zdjęciu RTG klatki piersiowej rozpoznano na podstawie objawów klinicznych zapalenie płuc. Poza tymi uczestnikami badania antybiotykoterapię rozpoczęto również u 42 dzieci bez radiologicznych cech zapalenia płuc, ze względu na objawy innej infekcji, najczęściej zapalenia ucha środkowego. Pozostałych 411 dzieci bez zmian infekcyjnych na zdjęciu RTG klatki piersiowej zostało wypisanych z SOR bez rozpoznania zapalenia płuc, nie zlecono u nich antybiotykoterapii. W ciągu 2 tygodni obserwacji w tej podgrupie uczestników badania u 5 pacjentów rozpoznano zapalenie płuc (ujemna wartość predykcyjna RTG klatki piersiowej w diagnostyce zapalenia płuc: 98,8%; 95% CI: 97-99,6%).

Jak podsumowują wyniki autorzy publikacji, badanie wskazuje na wysoką ujemną wartość predykcyjną RTG klatki piersiowej w diagnostyce zapalenia płuc u pacjentów pediatrycznych. Brak zmian na zdjęciu RTG wskazujących na zapalenie płuc przy niskim podejrzeniu choroby na podstawie objawów klinicznych pozwala na wykluczenie zapalenia płuc u większości pacjentów i uniknięcie antybiotykoterapii.