Szczepienie przeciwko HPV a ryzykowne zachowania seksualne

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Ogilvie G, Phan F, Pedersen HN i wsp. Population-level sexual behaviours in adolescent girls before and after introduction of the human papillomavirus vaccine (2003-2013). CMAJ 2018;190:E1221-1226.

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (ang. human papillomavirus, HPV) jest najczęściej diagnozowaną infekcją przenoszoną drogą płciową. Zazwyczaj infekcja jest przejściowa i ustępuje samoistnie, jednak w przypadku kilku podtypów zakażenie wiąże się z powstawaniem zmian przednowotworowych i wzrostem ryzyka rozwoju m.in. raka szyjki macicy. Wszystkie dostępne obecnie szczepionki chronią przed infekcją typami 16 i 18, co do których uważa się, że są odpowiedzialne za ok. 70% przypadków raka szyjki macicy, część szczepionek natomiast chroni dodatkowo przed niektórymi innymi typami HPV. W wielu państwach wprowadza się powszechne szczepienia dziewcząt w wieku 9-13 lat (w niektórych krajach również chłopców) przeciwko HPV. Obawy rodziców dzieci wiązane z tymi szczepieniami mogą powodować obniżenie wyszczepialności. Często formułowane są opinie, że szczepienia przeciwko HPV mogą prowokować dziewczęta do wcześniejszego rozpoczynania aktywności seksualnej, posiadania większej liczby partnerów czy do odbywania stosunków seksualnych bez zabezpieczenia.

W celu oceny, czy wprowadzenie powszechnych szczepień przeciwko HPV wiąże się z bardziej ryzykownymi zachowaniami seksualnymi, Ogilvie i wsp. przeprowadzili analizę danych dotyczących zdrowia nastolatków w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie, gdzie od 2008 r. uczennice szkół są szczepione przeciwko HPV. Aby ocenić zachowania seksualne nastolatek, badacze przeanalizowali dane z prawie 300 tys. ankiet zbieranych co 5-6 lat w szkołach w tym regionie w celu oceny fizycznego i psychicznego zdrowia nastolatków. W badaniu uwzględniono odpowiedzi z ankiet z lat 2003, 2008 (przed wprowadzeniem szczepień) i 2013 wypełnionych przez dziewczęta.

Pomiędzy 2003 a 2013 r. odnotowano spadek odsetka dziewcząt, które kiedykolwiek odbyły stosunek seksualny, z 21,3% przez 20,6% w 2008 r. do 18,3% (aOR między 2003 a 2013 r.: 0,79; 95% CI: 0,71-0,88). Zaobserwowano również istotne obniżenie odsetka dziewcząt odpowiadających twierdząco na pytanie o odbywanie stosunków seksualnych przed 14. rokiem życia (aOR: 0,76; 95% CI: 0,61-0,96). Nie stwierdzono natomiast istotnej statystycznie zmiany w liczbie partnerów seksualnych. Odsetek dziewcząt stosujących prezerwatywy i/lub inne metody antykoncepcji był wyższy w 2013 r. niż w okresie przed wprowadzeniem szczepień przeciwko HPV.

Wyniki przeprowadzonego przez Ogilvie i wsp. badania dostarczają kolejnych dowodów wskazujących na brak wzrostu częstości ryzykowanych zachowań seksualnych u dziewcząt w związku ze szczepieniem przeciwko HPV. Badania na podstawie odpowiedzi w ankietach udzielanych przez nastolatki wskazują na zmniejszenie lub utrzymywanie się na podobnym poziomie ryzykownych zachowań seksualnych.