Jan Koziej

Opracowanie na podstawie: Beauchamp MH, Tang K, Ledoux A i wsp. Optimal Recovery Following Pediatric Concussion. JAMA Netw Open 2025;8:e251092.

W marcu 2025 r. na łamach JAMA Network opublikowano wyniki prospektywnego kohortowego badania oceniającego rekonwalescencję dzieci po wstrząśnieniu mózgu.

Wstrząśnienie mózgu to częste powikłanie urazów w populacji pediatrycznej. Jak donoszą autorzy oryginalnej publikacji, większość objawów ustępuje w ciągu 4 tygodni od urazu. Niemniej jednak u nawet 30% dzieci dolegliwości mogą się utrzymywać znacznie dłużej, wpływając negatywnie na jakość życia. Z uwagi na niejednoznaczne dane dotyczące czasu pełnej rekonwalescencji w populacji pediatrycznej zespół badawczy zdecydował o przeprowadzeniu wieloośrodkowego badania prospektywnego.

Rekrutację prowadzono od września 2016 do lipca 2019 r. na 5 szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR) w Kanadzie. Do badania włączono łącznie 967 dzieci w wieku 8-16 lat. W grupie badanej znalazło się 633 pacjentów ze zdiagnozowanym wstrząśnieniem mózgu, natomiast grupę kontrolną stanowiło 334 dzieci po urazach ortopedycznych. Wybór takiej grupy kontrolnej podyktowany był podobnym charakterem urazu i czasem rekonwalescencji, przy jednoczesnym braku bezpośredniego udziału mózgu. Dzieci w grupie ze wstrząśnieniem mózgu doznały tępego urazu głowy skutkującego co najmniej 1 z następujących kryteriów:

• obserwowana utrata przytomności,
• punktacja w skali Glasgow (ang. Glasgow Coma Scale, GCS): 13-14 pkt,
• obecność co najmniej 1 objawu wstrząśnienia mózgu (tj. amnezji pourazowej, ogniskowych deficytów neurologicznych, złamania kości czaszki, drgawek, wymiotów, bólu głowy, zawrotów głowy, zmiany stanu psychicznego).

Zebrano szczegółowe dane demograficzne oraz informacje dotyczące samego urazu. Oceniono również funkcje neurokognitywne i równowagę. Następnie uczestnicy byli monitorowani po 10 dniach, a także 3 i 6 miesiącach. Pacjenci byli oceniani bezpośrednio oraz wypełniali kwestionariusze samooceny dotyczące objawów pourazowych, aktywności fizycznej i funkcjonowania, równowagi, funkcji poznawczych, jakości życia i wsparcia społecznego. Głównym celem badania była ocena optymalnego funkcjonowania, zdefiniowanego jako brak upośledzenia i uzyskanie co najmniej średniego poziomu funkcjonowania w 11 obszarach. Maksymalny możliwy do uzyskania wynik wynosił 11 pkt.

Mediana wyników optymalnego funkcjonowania dla grupy po urazie ortopedycznym wynosiła: 6 pkt po 10 dniach, 7 pkt po 3 miesiącach i 7 pkt po 6 miesiącach. W grupie ze wstrząśnieniem mózgu wyniki wynosiły: 4 pkt po 10 dniach, 6 pkt po 3 miesiącach i 7 pkt po 6 miesiącach. Wyniki wskazują, że dzieci po wstrząśnieniu mózgu potrzebowały średnio 3 miesięcy więcej, aby osiągnąć poziom funkcjonowania porównywalny z dziećmi po urazach ortopedycznych. Czas był najsilniejszym predyktorem osiągnięcia optymalnego funkcjonowania, jednak istotne znaczenie miała również płeć. Dziewczynki rzadziej niż chłopcy osiągały pełne funkcjonowanie do 6 miesięcy po urazie.

Jak podkreślają autorzy badania, wyniki wskazują, że rekonwalescencja u dzieci po wstrząśnieniu mózgu może trwać nawet ponad 3 miesiące. W wielu przypadkach pacjenci pediatryczni potrzebują od 3 do 6 miesięcy, aby powrócić do pełnej sprawności. Ta informacja może być użyteczna klinicznie i powinna być także przekazywana opiekunom dziecka.

Pełna wersja artykułu jest dostępna pod adresem:

https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2831701?resultClick=1

fot.: https://pl.freepik.com/