Wpływ momentu rozszerzania diety na ryzyko alergii

Autor: Jędrzej Sarnecki

Opracowanie na podstawie: Perkin MR, Logan K, Tseng A i wsp. Randomized Trial of Introduction of Allergenic Foods in Breast-Fed Infants. N Engl J Med 2016 Mar 4.

Przeprowadzone w ostatnim czasie badania obserwacyjne wskazują, że wczesne wprowadzanie do diety niemowlęcia orzeszków ziemnych, jaj kurzych czy mleka krowiego może zapobiegać alergii na te składniki pokarmowe[1]^,[2],[3]. Badanie kliniczne z randomizacją LEAP (ang. Learning Early About Peanut allergy) wykazało, że spożywanie orzeszków ziemnych w 1. r.ż. może znacząco redukować ryzyko rozwoju potencjalnie niebezpiecznej dla życia reakcji nadwrażliwości na ich alergeny w kolejnych latach życia (odnotowano o ponad 70% mniejszą częstość występowania alergii u dzieci w 5. r.ż., które jako niemowlęta spożywały orzeszki ziemne)[4]^,[5]. Dodatkowe badanie przeprowadzone z udziałem tych samych dzieci wykazało, że ochronny efekt wczesnej ekspozycji na alergeny orzeszków ziemnych utrzymywał się również przez kolejny rok, nawet gdy unikano ich dalszego spożywania[6]. Ze względu na brak innych badań klinicznych z randomizacją, które oceniałyby wpływ wczesnego wprowadzania do diety niemowlęcia również innych często alergizujących produktów, Perkin i wsp. przeprowadzili badanie EAT (ang. Enquiring about Tolerance) − jego wyniki zostały opublikowane w marcu 2016 r. na łamach New England Journal of Medicine.

W badaniu wzięło udział 1303 dzieci z populacji ogólnej, które rekrutowano w wieku 3.-4. m.ż. (mediana 3,5 mies.). Uczestnicy musieli być dotychczas karmieni wyłącznie piersią. Niemowlęta losowo przydzielano do grupy interwencyjnej (wcześnie eksponowanej na często alergizujące białka) lub do grupy ze standardową dietą, w której dzieci miały być karmione wyłącznie pokarmem matki do 6. m.ż., po czym dieta miała być rozszerzana zgodnie z wolą rodziców. Punktowe testy skórne wykonywano tylko w grupie interwencyjnej, aby nie wpływać na decyzje rodziców dziecka dotyczącą diety. Jeśli u dziecka, u którego miała być wcześnie rozszerzona dieta, stwierdzono wystąpienie bąbla, było ono poddawane próbie prowokacji z 2 g białka danego produktu. W przypadku dodatniego wyniku do diety nie włączano produktu wywołującego reakcję. W pozostałych przypadkach do diety miało być wprowadzane krowie mleko, a następnie, w dowolnej kolejności, orzeszki ziemne, gotowane kurze jajo, sezam i ryby. Pszenica była wprowadzana jako ostatnia. U uczestników badania wykonano próby prowokacji pokarmowej oraz punktowe testy skórne po ukończeniu 1. i 3. r.ż. w celu rozpoznania alergii.

Alergie pokarmowe zdiagnozowano u 74 dzieci uczestniczących w badaniu [u 42 uczestników (7,1%) żywionych standardowo w 1. r.ż. i u 32 dzieci (5,6%) wcześnie eksponowanych na często alergizujące produkty]. Odnotowana różnica w liczbie dzieci, u których rozpoznano alergie, była nieistotna statystycznie przy uwzględnieniu danych pozostających w badaniu dzieci, niezależnie od tego, czy ich rodzice stosowali się do zaleceń dotyczących diety w 1. r.ż. (ang. intention-to-treat analysis) (RR 0,80; 95% CI 0,51-1,25; p=0,32). Również różnica pomiędzy grupami w częstości występowania alergii na więcej niż 1 składnik pokarmowy była nieistotna statystycznie. Natomiast przy analizie danych dotyczących wyłącznie dzieci przestrzegających diety przewidzianej w protokole badania (ang. per-protocol analysis) wczesne wprowadzanie często alergizujących składników pokarmowych wiązało się z istotnie mniejszym ryzykiem alergii [2,4% (5 z 208) vs 7,3% (38 z 524); RR 0,33; 95% CI 0,13-0,83; p=0,01]. Odnotowano istotną statystycznie różnicę w częstości występowania alergii na orzeszki ziemne oraz o 75% mniejsze ryzyko alergii na białko jaja kurzego przy wczesnym wprowadzaniu do diety tego składnika (w postaci ugotowanej). Również w przypadku pozostałych składników odnotowano rzadsze występowanie reakcji alergicznych przy wczesnej ekspozycji na nie, jednak nie były to wyniki istotne statystycznie.

W trakcie badania odnotowano 3 zagrażające życiu zdarzenia, wszystkie dotyczyły jednak dzieci z grupy kontrolnej oraz nie wynikały z wystąpienia reakcji alergicznej na pokarm. Pomiędzy grupami nie stwierdzono różnicy w częstości hospitalizacji.

Jak podsumowują autorzy omawianego badania, zebrane wyniki wskazują na ochronny wobec występowania alergii na orzeszki ziemne i białko jaja kurzego wpływ wczesnego wprowadzania ich do diety niemowlęcia.