Michał Pac

Opracowanie na podstawie: Patrick ME, Terry-McElrath YM, Arterberry B i wsp. Reasons for Vaping Among US Adolescents. Pediatrics 2024;154:e2024067856.

Wapowanie to termin odnoszący się do stosowania elektronicznych wyrobów tytoniowych i e-papierosów. Jak podają autorzy artykułu opublikowanego w Paediatrics w grudniu 2024  r., wapowanie to powszechny i istotny problem kliniczny wśród nastolatków. Związane jest z ryzykiem uzależnienia oraz rozwoju chorób układu oddechowego, ośrodkowego układu nerwowego i sercowo-naczyniowego, co kłóci się z powszechnym obrazem wapowania w reklamach, promowanym przez producentów e-papierosów jako mniej szkodliwa alternatywa dla tradycyjnych wyrobów tytoniowych. Autorzy badania mieli na celu zweryfikowanie przyczyn wapowania wśród amerykańskich nastolatków, ze szczególnym nastawieniem na różnice w częstości wapowania w zależności od wieku i klasy.

W tym celu 28 552 nastolatków uczęszczających do 8., 10. i 12. klasy w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej otrzymało ankiety z pytaniami dotyczącymi wapowania w ciągu ostatnich 12 miesięcy (tak/nie) oraz częstości wapowania w ciągu ostatnich 30 dni [min. raz/w ogóle oraz prawie codziennie (> 20 razy)/w ogóle]. Osobom, które wapowały (5082 uczestników), zadano pytanie o najważniejsze powody, dla których to robiły.

Prawie codzienne wapowanie w ciągu ostatnich 30 dni opisano u 1,7% ósmoklasistów, 4,2% dziesięcioklasistów i 7,8% dwunastoklasistów. Najczęstszą przyczyną wapowania była „chęć relaksu”, którą podało 48,7% nastolatków wapujących w ciągu ostatnich 12 miesięcy oraz 71,1% nastolatków wapujących prawie codziennie. Drugim i trzecim najczęstszym powodem w grupach wapujących w ciągu ostatnich 12 miesięcy oraz 30 dni były „chęć eksperymentowania” oraz „nuda”. W grupie wapującej prawie codziennie drugim i trzecim najczęstszym powodem były „nuda” i „uzależnienie”. We wszystkich grupach na czwartej pozycji występował „smak”. Jako inne powody wśród nastolatków wapujących prawie codziennie podawano „dobre samopoczucie”, „przyjemniejsze doznania w porównaniu z papierosami tradycyjnymi” oraz „sposób na zaprzestanie palenia papierosów tradycyjnych”. Wśród ósmoklasistów istotnie częściej jako powód podawano „nudę” oraz „dobre samopoczucie” w porównaniu ze starszymi uczestnikami. Wśród dwunastoklasistów istotnie częściej jako powód wapowania podawano „przyjemniejsze doznania w porównaniu z papierosami tradycyjnymi”, „uzależnienie” oraz „sposób na zaprzestanie palenia papierosów tradycyjnych”.

W opisywanym badaniu stwierdzono, że powodem, dla którego nastolatki najczęściej sięgają po wapowanie, jest chęć zrelaksowania się. Ten fakt stanowi istotną przesłankę dla konieczności aktywnego identyfikowania wapujących nastolatków. Jak podają autorzy badania, kojarzenie relaksu z wapowaniem stanowi ryzyko wystąpienia zależności w przyszłości.

Pełny opis badania jest dostępny pod adresem:

https://publications.aap.org/pediatrics/issue/154/6

fot.: https://www.pexels.com/pl-pl/